Nëse keni dëgjuar ndonjëherë lajme ekonomike ose keni lexuar raporte të kompanive, me siguri keni hasur termin fitimi për aksion ose siç quhet në anglisht Earnings Per Share (EPS). Ky tregues është një nga mënyrat më të thjeshta për të kuptuar sa fiton një kompani për çdo aksion që ajo ka të lëshuar. Për investitorët dhe njerëzit që merren me tregun e aksioneve, EPS është një shifër kyçe, sepse tregon nëse një kompani po gjeneron fitim dhe sa efektive është ajo në përdorimin e kapitalit të saj.
Në këtë artikull do ta shpjegojmë EPS-in me gjuhë të thjeshtë, do të japim shembuj praktikë dhe do të tregojmë pse është i rëndësishëm për këdo që dëshiron të kuptojë bazat e investimeve.
Çfarë do të thotë fitimi për aksion?
Fitimi për aksion (EPS) është një tregues financiar që mat se sa fitim neto i takon secilit aksion të zakonshëm të një kompanie. Me fjalë më të thjeshta, imagjinoni se kompania e ndan të gjithë fitimin e saj mes aksionarëve në mënyrë të barabartë – EPS tregon sa para do të merrte secili aksion.
Formula e thjeshtë për llogaritjen
EPS zakonisht llogaritet kështu:
EPS = Fitimi neto / Numri i aksioneve të zakonshme në qarkullim
- Fitimi neto: është fitimi i kompanisë pasi janë paguar të gjitha shpenzimet, taksat dhe detyrimet e tjera.
- Numri i aksioneve: është numri total i aksioneve që janë në pronësi të investitorëve.
Shembull:
Nëse një kompani ka fitim neto 1 milion euro dhe ka 500,000 aksione në qarkullim, EPS do të jetë:
1,000,000 € / 500,000 = 2 € për aksion.
Kjo do të thotë që për çdo aksion që zotëroni, pjesa juaj nga fitimi i kompanisë është 2 €.
Pse EPS është i rëndësishëm?
EPS është i rëndësishëm për disa arsye kryesore, si për investitorët ashtu edhe për vetë kompaninë.
Matje e performancës së kompanisë
Një EPS i lartë shpesh tregon se kompania po performon mirë dhe po gjeneron fitime të mira. Nëse EPS rritet nga viti në vit, kjo mund të jetë një shenjë që biznesi po rritet dhe po bëhet më fitimprurës.
Ndihmon në krahasime
EPS është një mjet i dobishëm për të krahasuar kompani të ndryshme brenda të njëjtit sektor. Për shembull, nëse dy kompani prodhojnë të njëjtin lloj produkti, ajo me EPS më të lartë mund të jetë më efikase në gjenerimin e fitimit.
Ndikon në çmimin e aksioneve
Shumë investitorë e përdorin EPS për të vlerësuar nëse një aksion është i shtrenjtë apo i lirë krahasuar me fitimin që gjeneron. Shpesh EPS përdoret së bashku me treguesin P/E ratio (çmimi ndaj fitimit), i cili tregon sa janë të gatshëm investitorët të paguajnë për çdo njësi fitimi.
Llojet e fitimit për aksion
Nuk ka vetëm një mënyrë për të llogaritur EPS. Në raporte financiare, mund të hasni disa variante.
EPS bazë
Ky është llogaritja më e thjeshtë e EPS-it, si në formulën që përmendëm më lart. Nuk merr parasysh aksionet e mundshme shtesë që mund të krijohen në të ardhmen.
EPS i holluar (Diluted EPS)
Ky merr parasysh edhe aksionet e mundshme që mund të shtohen në qarkullim, si p.sh. përmes opsioneve të aksioneve për punonjësit ose obligacioneve që mund të konvertohen në aksione. EPS i holluar zakonisht është më i ulët, sepse fitimi do të shpërndahet në më shumë aksione.
Shembull praktik për ta kuptuar më mirë
Mendoni për një tortë të madhe që përfaqëson fitimin e një kompanie. Nëse torta pritet në 10 feta (10 aksione), secili merr një fetë më të madhe. Por nëse ka 20 feta (20 aksione), secila fetë bëhet më e vogël. EPS tregon madhësinë e asaj fete që i takon çdo aksioni.
Çfarë të keni parasysh kur shihni EPS-in
Edhe pse EPS është një tregues i vlefshëm, nuk duhet të përdoret i izoluar për të marrë vendime investimi. Duhet të shikoni edhe faktorë të tjerë si:
- Borxhi i kompanisë
- Treguesit e tjerë financiarë
- Stabiliteti i të ardhurave
- Perspektiva e industrisë
Një kompani mund të ketë një EPS të lartë këtë vit, por kjo nuk garanton që do të jetë njësoj vitin tjetër.
Si ta përdorni këtë informacion në praktikë
Nëse po mendoni të investoni, shikoni EPS-in për disa vite radhazi për të parë trendin. Rritja e vazhdueshme e EPS-it është shpesh një sinjal pozitiv. Gjithashtu, krahasojeni me kompani të tjera në të njëjtin sektor për të kuptuar se ku qëndron ajo kompani në treg.
Fitimi për aksion (EPS) është si një pasqyrë e thjeshtë e shëndetit financiar të një kompanie. Ai ju tregon se sa fiton kompania për çdo aksion që ju mund të zotëroni. Sa më i lartë të jetë ky tregues (dhe sa më i qëndrueshëm në kohë), aq më e fortë është pozita financiare e kompanisë. Por mbani mend: investimi i zgjuar nuk bazohet vetëm në një numër, por në një vështrim të plotë të situatës financiare dhe tregut ku vepron kompania.